لامپ اشعه ی ایکس از چه قسمتهایی تشکیل شده است؟

دستگاه های فلوروسکپی به چند دسته تقسیم بندی می شوند؟

دستگاه های فلوروسکپی به 4 دسته ی کلی تقسیم بندی می شوند، دسته ی اول remote control system ها هستند، که در این سیستم ها اپراتور می تواند از خارج اتاقی که دستگاه در آن قرار دارد، کار فلوروسکپی را انجام بدهد، دسته ی دوم mobile c-arm ها هستند، که این دستگاهها معمولاً برای عمل های جراحی مورد استفاده قرار می گیرند، دسته ی سوم interventional  radiology system  ها هستند، که در آن اپراتور در هنگام پرتودهی نزدیک بیمار قرار می گیرد و به همین دلیل از نظر حفاظت در برابر اشعه شرایط خاصی دارد که باید رعایت بشود، به عنوان مثال دستگاه هایی که برای آنژیوگرافی مورد استفاده قرار می گیرند جزو interventional  radiology system ها هستند، و نهایتاً multipurpose fluoroscopy system  ها را داریم، که می توانیم از آنها هم بصورت کنترل از راه دور و هم به عنوان سیستم های مداخله ای استفاده کنیم، و کار فلوروسکپی از همه ی اندام ها را توسط این سیستمها انجام بدهیم. توجه کنید که اساس کار همه ی دستگاه های فلوروسکپی یکی می باشد، و فقط دستگاههای آنژیوگرافی یک مقدار مکانیسم متفاوتی دارند، و در واقع به دلیل همین مکانیسم متفاوت، به دستگاه های آنژیوگرافی، دستگاههای DSA هم گفته میشود، که مخفف Digital Subtraction Angiography  است. مد فیزیک دات کام، پنجره ای رو به دنیای فیزیک پزشکی

رادیولوژی دیجیتال چیست؟

به روشهایی که در آن به جای اسکرین- فیلم از سیستم های دیجیتال و مانیتورهای کامپیوتر برای نمایش تصاویر اشعه ی ایکس استفاده میشود، روشهای رادیولوژی دیجیتال گفته می شود. به این صورت که در روشهای دیجیتال به جای ثبت اطلاعات در ذرات برمورنقره، اطلاعات بر روی یک ماتریس دو بعدی از پیکسلها ثبت می شود، و هر پیکسل میانگین فوتونهایی که به آن وارد شده اند را به صورت یک عدد در خودش ذخیره می کند، تا در مرحله ی بعد این عدد، به صورت یک سطحی از طیف خاکستری در مانیتور نشان داده شود. بنابراین در سیستمهای دیجیتال، به جای اسکرین- فیلم یک آشکار ساز داریم، که این آشکار ساز فوتونهای اشعه ی ایکس را با کارایی بالا آشکار و ثبت میکند. به این ترتیب، ذخیره اطلاعات و تشکیل تصویر قابل رویت در دستگاه های دیجیتال به مراتب ساده تر و سریعتر از رادیوگرافی معمولی انجام می شود و امکان پردازش، انتقال اطلاعات، بازیابی سریع و فشرده سازی تصاویر هم وجود دارد، که همه ی این موارد باعث می شود کیفیت تصاویر دریافتی در سیستم های دیجیتال به مراتب بالاتر از رادیوگرافی اسکرین-فیلم باشد.

اثرات قطعی و احتمالی پرتوهای یونیزان چیست؟

اثرات پرتوهای یونیزان معمولاً به دو دسته ی اثرات قطعی یا Deterministic effect و اثرات احتمالی یاstochastic effect تقسیم بندی می شود، اثرات احتمالی اثراتی هستند که احتمال وقوع آنها قطعی نیست منتها با یک احتمال مشخص همراه می باشد و در آن احتمال وقوع اثر با افزایش دُز افزایش پیدا میکند، بنابراین اثرات احتمالی بدون آستانه هستند، یعنی دوز صفر بی خطر می باشد، منتها هر چه از دوز صفر بالاتر برویم، احتمال اثرات بیولوژیکی افزایش پیدا میکند، به عنوان مثال مخاطرات ناشی از تصویر برداری تشخیصی به استثناء تابش گیری جنین در رحم مادر جزو اثرات تصادفی پرتو محسوب میشوند، سرطانها به غیر از سرطان پوست و لوسمی هم جزو اثرات احتمالی پرتو هستند و علاوه بر اینها اثرات ژنتیکی که در اثر ایجاد اختلال در سیستم ژنتیکی یا همان موتاسیون ژنتیکی اتفاق می افتند و ممکن است در نسل بعدی یا چندین نسل بعد ظاهر بشوند نیز جزو اثرات احتمالی پرتو هستند. در طرف مقابل اثرات قطعی اثراتی هستند که بدون شک در یک فرد در اثر پرتوگیری رخ می دهند، و این آثار بر خلاف آثار قبلی، دارای آستانه هستند، به این صورت که اگر دوز، کمتر از حد آستانه باشد، احتمال ایجاد یک اثر مشخص، صفر است، منتها اگر دز از حد آستانه بیش تر بشود، شدت بروز اثر هم افزایش پیدا میکند. به عنوان مثال کاتاراکت، سرخی پوست و عقیمی جزو اثرات قطعی پرتو محسوب میشوند. به این نکته هم دقت کنید که میزان دوز آستانه در اثرات قطعی بالا است و در مقادیر کم تر از دوز آستانه، احتمال بروز اثر صفر می باشد، بنابراین اگر مثلا یک فردی به تعداد زیاد رادیوگرافی انجام بدهد، احتمال عقیم شدن برای آن فرد صفر است، منتها در فلوروسکوپی های طولانی یا رادیوتراپی، که دز از حد آستانه بیشتر میشود، احتمال بروز اثرات قطعی مثل عقیمی و یا ریزش مو وجود دارد.

برای اعمال دیاترمی و ورود جریانهای پر فرکانس به بدن بیماران از چه روشهایی استفاده می شود؟

برای اعمال دیاترمی و ورود جریانهای پر فرکانس به بدن بیماران از چه روشهایی استفاده می شود؟ برای این منظور یا از روش خازنی استفاده می شود و یا از روش کابلی، در روش خازنی، بدن بیمار در بین دوالکترود که در واقع دو صفحه ی یک خازن هستند قرار می گیرد و به این ترتیب یک میدان الکتریکی به بدن بیمار اعمال می شود، در روش کابلی نیز از یک سیم پیچ برای درمان استفاده می شود، به این صورت که بدن بیمار هم در معرض یک میدان الکتریکی که بین ابتدا و انتهای سیم پیچ بوجود می آید قرار می گیرد و هم در معرض یک میدان مفناطیسی که در وسط سیم پیچ داریم. نکته ی قابل توجه توسط کاربر دیاترمی آن است که در روش خازنی، میزان گرمای تولیدی با چگونگی پخش خطوط میدان الکتریکی در بدن بیمار مشخص می شود، و هر جا که خطوط میدان تراکم بیشتری داشته باشد گرمای بیشتری تولید می شود و بالعکس. به همین ترتیب وقتی که بین الکترودهای خازن که دو طرف عضو بدن بیمار قرار گرفته اند یک میدان الکتریکی برقرار می کنیم، خطوط میدان ابتدا از هوا با ثابت دی الکتریک 1 عبور می کنند و سپس به عضو بدن با ثابت دی الکتریک حدود 80 می رسند، بنابراین خطوط میدان که در خارج بدن به هم نزدیک هستند در زمان ورود به بدن از هم دور می شوند و از تراکم آنها در نواحی عمیق کاسته می شود. بنابراین بافتهای سطحی نسبت به بافت های عمقی بیشتر گرم می شوند، البته یک استثنا هم وجود دارد که در آن حرارت بافتهای عمقی بیشتر از بافتهای سطحی است و آن زمانی است که مقطع عرضی واقع در مسیر عبور خطوط الکتریکی، کمتر از سطح الکترودها باشد، در این حالت همه ی خطوط از یک مسیر باریک عبور می کنند و گرمای عمقی بیشتر می شود. نکته ی دیگر آن است که خطوط میدان الکتریکی از بافتهایی که مقاومت کمتری دارند یا به عبارت دیگر ثابت دی الکتریک بزرگتری دارند، بهتر عبور می کنند، مثلاً اگه در بدن بیمار یک قطعه ی فلزی وجود داشته باشد، تراکم خطوط میدان در قطعه ی فلزی افزایش پیدا میکند و قطعه فلزی بیشتر گرم می شود، یا خون و ماهیچه ها که مقاومت کمتری نسبت به چربی و لیگامنت ها دارند، خطوط میدان را بهتر هدایت می کنند و بیشتر گرم می شوند، در نهایت به این موضوع هم دقت کنید که خطوط میدان در هنگام عبور از دی الکتریک از هم فاصله می گیرند و دور می شوند.  در روش کابلی، الکترود ما یک کابل با پوشش نارسانا است که یا به دور عضو مورد نظر پیچیده می شود و یا به صورت حلزونی بر روی عضو مورد نظر قرار می گیرد، طول کابل نیز باید مضرب صحیحی از نصف طول موج باشد. در روش کابلی از هر دو اثر میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی به صورت همزمان برای گرم کردن بافت تحت درمان استفاده می کنیم، به این صورت که با عبور جریان پر فرکانس از کابل ، یک میدان الکترواستاتیکی بین دو پایه ی کابل، که شکمهای پتانسیل در آنجا قرار دارند، ایجاد می شود و در محل هایی که کابل پیچ می خورد یک میدان مغناطیسی متغیر در اطراف کابل داریم، منتها این موضوع به این معنا نیست که چون هم میدان الکتریکی و هم میدان مغناطیسی داریم، انرژی که در این روش به بدن بیمار وارد می شود نسبت به روش خازنی بیشتر است، تنها تفاوتی که وجود دارد این است که در روش خازنی کل انرژی توسط میدان الکتریکی اعمال می شود، اما در روش کابلی، انرژی بین میدان الکتریکی و مغناطیسی توزیع می شود. مد فیزیک دات کام، پنجره ای رو به دنیای فیزیک پزشکی